Phát âm là một trong những kỹ năng ngôn ngữ quan trọng mà trẻ mầm non cần phát triển trong những năm đầu đời. Việc hiểu rõ về các lỗi phát âm thường gặp ở trẻ mầm non sẽ giúp cha mẹ có những biện pháp can thiệp phù hợp. Cùng KidsUP tìm hiểu về các lỗi thường gặp khi phát âm ở trẻ để giúp bé phát triển ngôn ngữ toàn diện nhé!
Các lỗi phát âm phổ biến ở trẻ mầm non
Dưới đây là 4 lỗi phát âm phổ biến thường gặp ở trẻ mầm non mà ba mẹ nên lưu ý. Khi nhận thấy các lỗi này, ba mẹ cần có hướng giải quyết kịp thời, tránh trường hợp tạo thành thói quen phát âm sai ở trẻ.
Lỗi phát âm âm đầu (nói ngọng)
Ở độ tuổi mầm non, trẻ thường gặp phải nhiều lỗi phát âm âm đầu. Những lỗi này có thể ảnh hưởng đến khả năng giao tiếp và phát triển ngôn ngữ của trẻ. Dưới đây là danh sách các âm đầu thường bị phát âm sai, nguyên nhân và các ví dụ cụ thể:
- Âm “L” và “N”: Trẻ thường phát âm “L” thành “N” hoặc ngược lại. Ví dụ như: “Lê” => “Nê”; “Nước” đọc thành “Lước”. Trẻ có thể gặp khó khăn trong việc phân biệt âm rung của “L” và âm mũi của “N”. Đây là lỗi phổ biến do sự phát triển chưa hoàn thiện của các cơ quan phát âm.
- Âm “Tr” và “Ch”: Trẻ thường phát âm “Tr” thành “Ch” hoặc ngược lại. Ví dụ như: Trời” => “Chời”; “Cháu” => “Tráu”. Vì âm “Tr” và “Ch” đều là âm đầu cần sự kết hợp phức tạp giữa lưỡi và răng, khiến trẻ dễ nhầm lẫn khi phát âm.
- Âm “S” và “X”: Trẻ thường phát âm “S” thành “X” hoặc ngược lại. Ví dụ như: “Sách” => “Xách”; “Xôi” =>”Sôi”. Trẻ gặp khó khăn trong việc điều chỉnh vị trí lưỡi và luồng khí để tạo ra âm “S” và “X”. Sự khác biệt giữa âm rít của “S” và âm xát của “X” không được nhận biết rõ ràng.
Lỗi phát âm âm chính (nói lắp)
Một trong các lỗi phát âm thường gặp ở trẻ mầm non chính là nói lắp. Nói lắp là hiện tượng trẻ gặp khó khăn trong việc phát âm trôi chảy các từ ngữ, thường lặp lại hoặc kéo dài các âm chính.
Dưới đây là các âm chính thường bị nói lắp:
- Âm “R”, ví dụ: Trẻ có thể nói “r-r-r-rồi” thay vì “rồi”. Âm “R” yêu cầu sự rung động của lưỡi, điều này có thể khó khăn đối với trẻ có cơ quan phát âm chưa phát triển hoàn thiện.
- Âm “Gi”, ví dụ: Trẻ có thể nói “gi-gi-gi-giày” thay vì “giày”. Âm “Gi” kết hợp giữa âm môi và âm lưỡi, trẻ có thể gặp khó khăn trong việc điều khiển các cơ quan phát âm đồng thời.
- Âm “D”, ví dụ: Trẻ có thể nói “d-d-d-dê” thay vì “dê”. Âm “D” yêu cầu sự tiếp xúc nhẹ giữa lưỡi và răng, trẻ có thể chưa thành thạo trong việc điều chỉnh vị trí lưỡi.
Trẻ mầm non có cơ quan phát âm chưa hoàn thiện, làm cho việc phát âm các âm phức tạp trở nên khó khăn. Bên cạnh đó, bé chưa có sự nhận thức rõ ràng về vấn để âm giọng nên điều này phải dựa rất nhiều vào ba mẹ để cải thiện.
Lỗi phát âm âm cuối (nói thiếu hoặc thêm âm)
Một trong các lỗi phát âm thường gặp ở trẻ mầm non chính là lỗi phát âm cuối. Việc phát hiện sớm các vấn đề về việc phát âm sẽ giúp ba mẹ có giải pháp hỗ trợ bé cụ thể.
Sau đây là một số khung cuối thường bị bỏ sót hoặc thêm vào:
- Âm “ng” ví dụ: Trẻ thường bỏ qua âm “ng” ở cuối từ, như “Bóng” => “Bó”. Vì âm “ng” yêu cầu sự nâng lưỡi và sử dụng phần sau của vòm miệng, điều này có thể khó khăn cho trẻ nhỏ.
- Âm “nh”, ví dụ: Trẻ thường bỏ sót âm “nh” hoặc phát âm thành âm khác, như “Bánh” => “Bá”. Vì âm “nh” yêu cầu sự tiếp xúc giữa lưỡi và vòm miệng trên, trẻ có thể chưa thành thạo trong việc điều chỉnh này.
Lỗi phát âm thanh điệu (nói sai dấu)
Trong tiếng Việt, thanh điệu đóng vai trò quan trọng trong việc phân biệt nghĩa của từ. Trẻ mầm non thường gặp khó khăn trong việc phát âm chính xác các dấu thanh, dẫn đến việc nhầm lẫn giữa các dấu thanh khác nhau.
Một số trường hợp thường gặp khi phát âm sai dấu như:
- Dấu sắc (/): Ví dụ: Trẻ có thể phát âm “sắc” thành “huyền”, như “Má” => “Mà”, “Cá” => “Cà”
- Dấu huyền (`): Ví dụ: Trẻ có thể phát âm “huyền” thành “sắc”, như “Bò” => “Bó”
- Dấu hỏi (?): Ví dụ: Trẻ có thể phát âm “hỏi” thành “ngã”, như “Bỏ” → “Bõ”
- Dấu ngã (~): Ví dụ: Trẻ có thể phát âm “ngã” thành “hỏi”, như “Mãi” → “Mải”
- Dấu nặng: Ví dụ: Trẻ có thể phát âm “nặng” thành các dấu khác như “huyền” hoặc “sắc”, như “Bạn” → “Bàn”,…
Cách khắc phục các lỗi phát âm thường gặp ở trẻ mầm non
Nếu như ba mẹ nhận ra các bé có các lỗi phát âm thường gặp như chúng tôi chia sẻ ở trên thì ba mẹ cần biết cách khắc phục càng sớm càng tốt. Dưới đây là một số cách mà ba mẹ có thể tham khảo để áp dụng với bé nhà mình.
Luyện tập phát âm tại nhà
Luyện tập phát âm tại nhà là một trong những phương pháp hiệu quả để khắc phục các lỗi phát âm ở trẻ mầm non. Việc luyện tập hàng ngày sẽ giúp cho bé có sự cải thiện rõ rệt về vấn đề phát âm của mình.
Bạn có thể tham khảo một số phương pháp được nhiều chuyên gia chia sẻ về cách sửa lỗi phát âm như sau:
- Phát âm các từ đơn giản: Cha mẹ yêu cầu trẻ lặp lại từng âm như “l”, “n”, “s”, “x”, “r”, “d”, “v”, “c”, “t” qua gương để có thể điều chỉnh cách phát âm đúng.
- Chơi đoán từ: Cha mẹ đưa ra các gợi ý về từ có chứa âm khó, trẻ đoán và phát âm từ đó. Ví dụ: “Con gì kêu ‘gâu gâu’? – Chó”, “Cái gì để uống nước? – Cốc”.
- Trò chơi nhớ nhanh: Cha mẹ chuẩn bị các thẻ từ chứa âm mà bé hay sai, yêu cầu trẻ lặp lại từ trên thẻ và nhớ vị trí của thẻ trong trò chơi nhớ nhanh. Mỗi khi thắng, bé sẽ nhận về một phần thưởng
- Sử dụng app KidsUP Montessori luyện phát âm: Ba mẹ có thể sử dụng ứng dụng KidsUP Montessori để luyện phát âm. Ứng dụng sẽ có các bài tập và những phần hướng dẫn luyện phát âm chuẩn. Ba mẹ nên cùng trẻ luyện tập theo các bài học và hướng dẫn trong ứng dụng, theo dõi tiến trình và khuyến khích trẻ thực hiện đều đặn. Ba mẹ có thể đăng ký học thử app KidsUP Montessori để cho bé trải nghiệm những bài học phát âm tiếng Việt tuyệt vời.
Tìm kiếm sự hỗ trợ từ chuyên gia ngôn ngữ
Trong trường hợp bạn đã thử tất cả mọi cách nhưng nếu vẫn không cải thiện cách phát âm của mình thì có thể tìm kiếm đến sự hỗ trợ từ chuyên gia ngôn ngữ. Chuyên gia ngôn ngữ trị liệu đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá và xây dựng chương trình can thiệp phù hợp cho từng trẻ gặp khó khăn về phát âm.
Nhờ vào kiến thức chuyên môn, chuyên gia có thể phát hiện sớm các vấn đề về cách phát âm, từ đó có các biện pháp can thiệp kịp thời. Chuyên gia cũng có thể tư vấn về mặt tâm lý, giúp phụ huynh và trẻ vượt qua những lo lắng liên quan đến vấn đề phát âm.
Kết luận
Có thể thấy rằng, việc phát hiện sớm các lỗi phát âm thường gặp ở trẻ mầm non đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình phát triển về ngôn ngữ của bé. Do đó ba mẹ hãy kiên nhẫn và tạo điều kiện tốt nhất để bé có thể phát triển ngôn ngữ một cách toàn diện. KidsUP chúc bạn có thể nhanh chóng khắc phục được tình trạng của bé nhé!
