Trong trang sử vàng của dân tộc, tên tuổi anh hùng Trần Can gắn liền với chiến dịch Điện Biên Phủ và hình ảnh lá cờ tung bay trên cứ điểm Him Lam. Bài viết này của KidsUP mang đến cho phụ huynh và giáo viên một tư liệu ngắn gọn, dễ dùng để giới thiệu về anh hùng Trần Can cho học sinh, đồng thời gợi mở những bài học giá trị sống về lòng dũng cảm, kỷ luật và tinh thần vì tập thể
Anh hùng Trần Can (1931–7/5/1954) là Đại đội phó bộ binh thuộc Trung đoàn 209, Đại đoàn 312, Quân đội nhân dân Việt Nam. Ông tham gia nhiều chiến dịch lớn, đặc biệt nổi bật ở Điện Biên Phủ, và được truy tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng Vũ trang Nhân dân vì những chiến công xuất sắc, chiến đấu ngoan cường cho đến hơi thở cuối cùng. Một phần di vật, câu chuyện về ông hiện được lưu giữ và giới thiệu tại các nguồn tư liệu chính thống, góp phần khắc hoạ chân dung người chiến sĩ “vì nước quên thân”.
Về quê hương và con đường nhập ngũ, Trần Can sinh ra tại xã Sơn Thành, huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An, nhập ngũ năm 1951. Từ thời niên thiếu, ông đã nuôi ý chí ra trận; khi trúng tuyển, ông nhanh chóng trưởng thành trong chiến đấu, nhiều lần được bầu là Chiến sĩ thi đua của đơn vị. Các nguồn sử liệu ghi nhận ông được tặng Huân chương Quân công (hạng Nhì, hạng Ba) và Huân chương Chiến công hạng Nhất.
Trong nhận thức lịch sử của học sinh phổ thông, “anh hùng Trần Can” thường gắn với hình ảnh lá cờ cắm trên cứ điểm Him Lam – trận mở màn chiến dịch Điện Biên Phủ (13/3/1954). Chính hình tượng mạnh mẽ đó khiến câu chuyện về ông trở thành ví dụ điển hình khi dạy các chủ đề lịch sử hiện đại Việt Nam, lòng yêu nước, tinh thần kỷ luật và trách nhiệm tập thể.
Để học sinh hiểu đúng “công lao”, giáo viên có thể nhấn mạnh ba trục chính: đóng góp trong chiến đấu, tác động tinh thần đối với đồng đội và giá trị giáo dục lịch sử hôm nay.
– Góp phần mở toang cứ điểm then chốt của địch
Trong trận Him Lam, Trần Can được giao mũi thọc sâu, dẫn đầu tiểu đội vượt lô cốt tiền duyên, đánh vào sở chỉ huy, cắm cờ trên lô cốt và phối hợp tiêu diệt, bắt sống nhiều binh lính đối phương. Đây là khoảnh khắc biểu tượng, góp phần làm suy sụp tinh thần quân Pháp ngay từ trận mở màn, tạo đà cho toàn chiến dịch. Với học sinh, chi tiết “mũi thọc sâu” giúp hình dung vai trò đột kích, dũng cảm và khả năng hiệp đồng trong tác chiến.
– Nâng tinh thần chiến đấu, củng cố niềm tin chiến thắng
Hình ảnh lá cờ chiến thắng tung bay ở Him Lam không chỉ ghi dấu công lao cá nhân mà còn thổi bùng khí thế của toàn đơn vị. Tinh thần ấy giúp bộ đội trụ vững trước những đợt phản kích dữ dội sau đó, đặc biệt trong những trận giằng co ở các điểm cao khác quanh tập đoàn cứ điểm. Công lao của ông vì thế mang ý nghĩa tinh thần, giúp duy trì nhịp tiến công liên tục của Đại đoàn 312 và các đơn vị bạn.
– Đóng góp vào truyền thống, để lại di sản giáo dục
Sau chiến dịch, tấm gương anh hùng Trần Can được ghi công trong sử sách, các nhà truyền thống, bảo tàng; một số địa danh, trường học mang tên ông để giáo dục thế hệ trẻ. Tư liệu, hiện vật liên quan như chiếc mũ nan của ông được sưu tầm, trưng bày, trở thành “cầu nối” cảm xúc giữa lớp người đi trước và học sinh hôm nay. Đây là cơ sở quý để xây dựng giờ học trải nghiệm, hoạt động dự án về lịch sử địa phương – quốc gia.
Để câu chuyện lịch sử “sống” trong lớp học, hãy dẫn dắt ngắn gọn trước khi đi vào từng mốc chiến công tiêu biểu. Các chiến tích của anh hùng Trần Can vừa phản ánh kỹ – chiến thuật, vừa cho thấy phẩm chất can trường của người lính Cụ Hồ.
– Him Lam – lá cờ mở màn chiến thắng
Ngày 13/3/1954, Him Lam là cứ điểm mở màn chiến dịch. Trong điều kiện hoả lực đối phương dày đặc, Trần Can chỉ huy mũi đột kích, vượt lô cốt, thọc sâu vào sở chỉ huy, cắm cờ chiến thắng và tổ chức làm chủ mục tiêu. Hành động quả cảm này làm rung chuyển hệ thống phòng thủ vòng ngoài của địch, khẳng định thế chủ động của ta ngay từ phát súng đầu tiên của chiến dịch. Các nguồn chính sử và báo chí quân đội đều ghi đậm vai trò của ông ở mũi thọc sâu này.
– Điểm cao 507 – kiên cường trước phản kích
Ở trận điểm cao 507, ông tiếp tục dẫn đầu, giữ vững mỏm cột cờ trước nhiều đợt phản kích, góp phần ổn định bàn đạp tiến công. Mặc dù đây không phải là điểm đánh nổi tiếng như A1, nhưng quá trình giằng co ở các điểm cao đã tiêu hao sinh lực địch và bảo toàn thế trận cho toàn đại đoàn. Đây là minh chứng về bản lĩnh chiến thuật: giữ, phòng ngự tích cực, sẵn sàng phản kích.
– Hy sinh vào ngày toàn thắng
Trần Can hy sinh ngày 7/5/1954 – đúng ngày Điện Biên Phủ toàn thắng. Sự hy sinh ở thời khắc lịch sử ấy khắc sâu biểu tượng “chiến đấu đến cùng vì Tổ quốc”. Hai năm sau, ông được truy tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng Vũ trang Nhân dân cùng nhiều huân chương cao quý, trở thành một trong những tấm gương tiêu biểu bên cạnh các anh hùng liệt sĩ nổi tiếng khác của chiến dịch như Tô Vĩnh Diện, Bế Văn Đàn, Phan Đình Giót.
Hình ảnh anh hùng Trần Can có sức gợi mạnh về lòng yêu nước, kỷ luật và tinh thần tập thể. Với học sinh tiểu học và THCS, giáo viên có thể chuyển hoá câu chuyện thành bốn bài học cốt lõi:
Vì hình ảnh lá cờ chiến thắng trên cứ điểm Him Lam gắn liền với tên tuổi của ông, trở thành biểu tượng tinh thần quyết thắng. Câu chuyện giúp học sinh dễ hình dung diễn biến mở màn chiến dịch.
Ông cắm cờ trên cứ điểm Him Lam (Béatrice), một vị trí then chốt vòng ngoài của tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ. Chi tiết này thường được đưa vào bài học như một mốc sự kiện tiêu biểu.
Ông hy sinh ngày 7 tháng 5 năm 1954, đúng ngày chiến dịch Điện Biên Phủ toàn thắng. Sự trùng hợp thời khắc làm tăng ý nghĩa biểu tượng về lòng dũng cảm và tinh thần chiến đấu đến cùng.
Ở vai trò chỉ huy mũi thọc sâu, làm chủ mục tiêu và nêu gương về kỷ luật – hiệp đồng. Tác động tinh thần của ông lan tỏa trong đơn vị, góp phần tạo đà thắng lợi cho chiến dịch.
Anh hùng Trần Can là biểu tượng của lòng dũng cảm, kỷ luật và tinh thần vì tập thể. Từ lá cờ trên Him Lam đến thời khắc hy sinh ngày 7/5/1954, ông để lại một di sản tinh thần bền vững cho giáo dục lòng yêu nước và kỹ năng sống của thế hệ trẻ.
Để trẻ yêu thích việc học địa lý, lịch sử, khoa học nhân loại cùng nhiều môn học hữu ích khác như toán toán tư duy, tiếng anh, tiếng Việt,… thì ba mẹ hoàn toàn có thể yên tâm với app giáo dục sớm KidsUP Pro dành cho trẻ từ 1 – 8 tuổi. Học ngay trên điện thoại mà không cần kết nối wifi. Ba mẹ hãy đăng ký cho con từ sớm để nhận được những ưu đãi phù hợp nhất từ KidsUP nhé!
Chào các độc giả của KidsUP, mình là Khả Như – tác giả tại chuyên mục “Kiến thức giáo dục sớm”. Mình đã có 3 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực biên soạn nội dung và chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm trong các lĩnh vực giáo dục trẻ nhỏ, nuôi dạy con,…. Mình hy vọng rằng với những nội dung tâm huyết mình đăng tải trên sẽ đem tới cho các bậc phụ huynh cũng như các bé nhiều giá trị hữu ích.
