Bạn từng loay hoay với những con số thập phân dài ngoằng, chia mãi không ra đáp án? Đừng lo! Bài viết này của KidsUP sẽ bật mí cho bạn cách chia số thập phân cho số thập phân bằng một mẹo siêu đơn giản – dễ hiểu, dễ nhớ và dễ áp dụng ngay từ lần đầu. Chỉ cần nắm rõ nguyên tắc cốt lõi sau vài phút đọc, bạn hay con của bạn đều có thể làm chủ phép chia “khó nhằn” này một cách tự tin!
Những lỗi sai phổ biến khi chia số thập phân
– Lỗi 1: Không chuyển đúng dấu phẩy khi chia
Nhiều học sinh quên rằng khi chia số thập phân cho số thập phân, cần phải chuyển dấu phẩy ở cả số chia và số bị chia để số chia trở thành số tự nhiên. Việc quên bước này khiến phép chia sai ngay từ đầu.
– Lỗi 2: Nhầm lẫn số lượng chữ số sau dấu phẩy
Việc không chú ý đến số lượng chữ số sau dấu phẩy trong mỗi số dẫn đến việc dời dấu phẩy sai vị trí – khiến kết quả phép chia bị lệch.
– Lỗi 3: Không đặt dấu phẩy đúng chỗ trong kết quả
Một lỗi hay gặp nữa là học sinh không biết đặt dấu phẩy đúng trong thương (kết quả phép chia), làm sai hoàn toàn kết quả cuối cùng.
– Lỗi 4: Quên thêm số 0 khi chưa đủ chia
Trong quá trình chia, khi chưa đủ để chia tiếp, học sinh thường quên thêm số 0 vào thương, dẫn đến dừng phép chia sớm hoặc sai kết quả.
– Lỗi 5: Vội vàng, không kiểm tra lại kết quả
Vì nóng vội hoặc chủ quan, học sinh không kiểm tra lại kết quả bằng cách nhân ngược lại, nên không phát hiện sai sót.
Các bước chia số thập phân cho số thập phân
Để chia một số thập phân cho một số thập phân khác, chúng ta cần thực hiện theo 3 bước rõ ràng và nhất quán. Việc tuân thủ đúng quy trình không chỉ giúp tránh sai sót mà còn giúp học sinh hiểu bản chất của phép chia.
Bước 1 – Xác định số chữ số ở phần thập phân của số chia
Trước khi bắt đầu phép chia, bạn cần xem kỹ số chia có bao nhiêu chữ số sau dấu phẩy. Đây chính là phần thập phân của số chia. Việc xác định đúng số chữ số này là cực kỳ quan trọng vì nó quyết định bạn sẽ phải dời dấu phẩy ở số bị chia bao nhiêu vị trí trong bước tiếp theo. Ví dụ: nếu số chia là 0,25 thì phần thập phân có 2 chữ số (số 2 và 5).
Bước 2 – Dời dấu phẩy của số bị chia sang phải tương ứng
Sau khi xác định số chữ số ở phần thập phân của số chia, bạn sẽ dời dấu phẩy ở số bị chia sang phải một số lần tương ứng. Việc này nhằm biến số chia trở thành một số tự nhiên – tức là không còn dấu phẩy. Lưu ý, nếu số bị chia không có đủ chữ số để dời, bạn cần thêm số 0 vào bên phải cho đủ. Cách làm này giúp bạn giữ nguyên giá trị của phép chia gốc mà lại dễ thực hiện hơn.
Ví dụ: Nếu bạn chia 12,5 cho 0,5 thì vì 0,5 có 1 chữ số thập phân, bạn sẽ dời dấu phẩy của 12,5 sang phải 1 chữ số → thành 125.
Bước 3 – Bỏ dấu phẩy ở số chia và thực hiện phép chia như số tự nhiên
Sau khi đã dời dấu phẩy ở số bị chia, bạn có thể loại bỏ hoàn toàn dấu phẩy trong số chia vì lúc này nó đã trở thành số tự nhiên. Giờ đây, phép chia trở nên đơn giản hơn rất nhiều – bạn chỉ việc chia như bình thường. Kết quả nhận được chính là kết quả của phép chia ban đầu.
Tiếp tục ví dụ trên: sau khi dời dấu phẩy, ta có phép chia 125 : 5. Thực hiện phép chia này, ta được kết quả là 25.
Mẹo ghi nhớ nhanh: “Chuyển phẩy – Bỏ phẩy – Chia như thường”
– Câu thần chú giúp học sinh nhớ quy tắc
Khi học phép chia số thập phân cho số thập phân, nhiều học sinh cảm thấy rối rắm vì phải nhớ nhiều bước. Để giúp các em dễ dàng nắm vững quy tắc, hãy ghi nhớ câu thần chú đơn giản sau:
“Chuyển phẩy – Bỏ phẩy – Chia như thường”
Đây là cách học mẹo cực hiệu quả, giúp học sinh ghi nhớ nhanh ba bước cơ bản:
- Chuyển phẩy: Dời dấu phẩy ở số bị chia sang phải, theo số chữ số thập phân của số chia.
- Bỏ phẩy: Bỏ dấu phẩy trong số chia để biến nó thành số tự nhiên.
- Chia như thường: Thực hiện phép chia giữa hai số tự nhiên như bình thường.
– Áp dụng câu thần chú vào ví dụ cụ thể
Ví dụ: Tính 3,6 ÷ 0,12
Bước 1 – Chuyển phẩy:
Số chia là 0,12, có 2 chữ số sau dấu phẩy → Dời dấu phẩy của số bị chia (3,6) sang phải 2 chữ số, ta được 360.
Bước 2 – Bỏ phẩy:
Bỏ dấu phẩy ở 0,12, ta được 12.
Bước 3 – Chia như thường:
Thực hiện phép chia 360 ÷ 12= 30
=> Kết quả: 3,6 ÷ 0,12 = 30
Ứng dụng thực tế: Phép chia số thập phân trong đời sống
Phép chia số thập phân không chỉ là bài học trong sách vở mà còn xuất hiện rất nhiều trong đời sống hàng ngày. Khi học sinh hiểu rõ và vận dụng thành thạo, các em sẽ dễ dàng xử lý các tình huống thực tế một cách linh hoạt và chính xác.
Một số ví dụ đơn giản, gần gũi:
- Chia tiền mua hàng: Một nhóm 3 bạn cùng nhau mua một chiếc bánh giá 12.6 nghìn đồng và chia đều. Mỗi bạn cần trả bao nhiều tiền?
→ 12,6 ÷ 3 = 4.200 đồng. → Mỗi bạn trả 4.200 đồng. - Tính đơn giá: Mua 2,5 kg cam với giá 37.500 đồng, muốn biết giá 1 kg cam, ta làm phép chia:
→ 37.500 ÷ 2,5 = 15.000 → 1 kg cam giá 15.000 đồng. - Tính khoảng cách hoặc thời gian: Một chiếc xe đi được 72,5 km trong 1,25 giờ. Tìm vận tốc trung bình của xe?
→ 72,5 ÷ 1,25 = 58 (km/h)
Thông qua những tình huống cụ thể như vậy, học sinh sẽ thấy được giá trị thiết thực của toán học trong cuộc sống và có thêm động lực học tập nghiêm túc hơn.
Bài tập luyện tập cách chia số thập phân cho số thập phân
– Bài 1: Đặt tính và thực hiện phép chia theo đúng quy trình:
- 4,5 ÷ 0,3 = ?
- 15,75 ÷ 1,5 = ?
- 0,96 ÷ 0,12 = ?
- 6,25 ÷ 0,5 = ?
– Bài 2: Tính nhẩm nhanh
Dùng mẹo nhân cả số chia và số bị chia để biến phép chia thành dạng quen thuộc, rồi tính nhẩm:
- 2,4 ÷ 0,2 = ?
- 0,8 ÷ 0,4 = ?
- 3,6 ÷ 0,6 = ?
- 5 ÷ 0,25 = ?
– Bài 3: Giải toán đố
- Một cửa hàng bán 3,5 kg nho với giá 52.500 đồng. Hỏi 1 kg nho giá bao nhiêu?
- Một chiếc xe đi hết 81,6 km trong 1,2 giờ. Hỏi vận tốc trung bình của xe là bao nhiêu km/h?
- Một thùng dầu chứa 18,9 lít được chia đều vào 0,3 lít mỗi chai. Hãy làm phép tính xem có bao nhiêu chai dầu trong thùng?
ĐÁP ÁN
– Bài 1: Đặt tính và thực hiện phép chia theo đúng quy trình:
- 4,5 ÷ 0,3 = 45 ÷ 3 = 15
- 15,75 ÷ 1,5 = 1575 ÷ 15 = 105
- 0,96 ÷ 0,12 = 96 ÷ 12 = 8
- 6,25 ÷ 0,5 = 625 ÷ 5=125
– Bài 2: Tính nhẩm nhanh
- 2,4 ÷ 0,2 = 24 ÷ 2 =12
- 0,8 ÷ 0,4 = 8 ÷ 4 = 2
- 3,6 ÷ 0,6 = 36 ÷6 = 6
- 5 ÷ 0,25 = 500 ÷ 25=20
– Bài 3: Giải toán đố
- 52.500 ÷ 3,5 = 52.500 ÷ 35 = 1.500 → Giá 1 kg nho là 1.500 đồng
- 81,6 ÷ 1,2 = 816 ÷ 12 = 68 → Vận tốc trung bình là 68 km/h
- 18,9 ÷ 0,3 = 189 ÷ 3 = 63 → Có tất cả 63 chai dầu
Kết Luận
Hiểu rõ cách chia số thập phân cho số thập phân không chỉ giúp học sinh tự tin làm bài mà còn dễ dàng vận dụng trong đời sống hàng ngày. Với phương pháp học trực quan, dễ nhớ cùng những bài luyện tập sinh động từ KidsUP, việc học toán sẽ trở nên thú vị và hiệu quả hơn bao giờ hết. Hãy để KidsUP đồng hành cùng con trên hành trình chinh phục kiến thức toán học!
